T.C.
TÜRKİYE VE ORTADOĞU
AMME İDARESİ ENSTİTÜSÜ
KAMU YÖNETİMİ
YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
ÖĞRETİM ÜYESİ
DOÇ. DR. TEVFİK ERDEM
TEZ İNCELEME ÖDEVİ
HAZIRLAYAN
ENDER KARAKULAK
ANKARA, 2011
1.BÖLÜM: TEZİN KÜNYESİ
Tezin/Araştırmanın Başlığı: İş Tatminin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisine İlişkin Hızlı Yemek Sektöründe Bir Araştırma
Tezi Hazırlayan: Tuğba ŞEN
Tezin Yayınlandığı Üniversite/Enstitü/Ana Bilim Dalı/Bilim Dalı: Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/İşletme Ana Bilim Dalı/ Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige Aşkun YILDIRIM
Tezin Yayınlanma Yeri ve Tarihi: İstanbul, 2008
Tez Düzeyi:Yüksek Lisans Tezi
2.BÖLÜM: TEZİN BÖLÜMLERİ
Giriş
Bu bölümde bu araştırmanın amacının birçok konuda işlenen iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin hızlı yemek sektöründe incelenmesi olduğu ve çalışmanın beş bölümden oluştuğu belirtilmiştir. Giriş bölümü 2 sayfadan oluşmuştur.
1.Bölüm: İs Tatmini Kavramı Ve Benzer Kavramlarla İlişkisi
Bu bölümde iş tatmini kavramı, benzer kavramlarla ilişkisi iş tatminini etkileyen faktörler ve son olarak iş tatmini sonuçlarına değinilmiştir. Birinci bölüm 35 sayfadan oluşmuştur.
2.Bölüm: Örgütsel Bağlılık Kavramı ve Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Faktörler
Tezin bu bölümünde; örgütsel bağlılık kavramına yer verilerek, örgütsel bağlılığı etkileyen kişisel ve örgütsel faktörler ele alınmış ve örgütsel bağlılığın sonuçları anlatılmıştır. Tezin bu bölümü 32 sayfadan oluşmuştur.
3.Bölüm: İş Tatmini İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki
Tezin bu bölümünde iş tatmini ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki incelemiştir. Tezin bu bölümü 5 sayfadan oluşmuştur.
4.Bölüm: Araştırma
Tezin bu bölümü 41 sayfadan oluşmuştur. Bu bölümde konunun teorik altyapısı verildikten sonra dördüncü bölümde konuyla ilgili bir araştırma yapıldığı, araştırmanın hızlı yemek sektöründe yer alan firmalardan restoran sayısı ve çalışan sayısı açısından en büyüğü olan Burger King firması ile gerçekleştirildiği ve toplam 215 çalışanı kapsadığı belirtilmiştir.
5.Bölüm: Sonuç
Tezin sonuç bölümü 8 sayfadan oluşmuş ve tezin giriş bölümünde belirtilen araştırmanın amacına yönelik olarak sonuçlara ve önerilere yer verilmiştir.
3.BÖLÜM: TEZİN İÇERİK YÖNÜNDEN İNCELENMESİ
Araştırma Hakkında Bilgiler
Çalışmanın bu bölümünde araştırmanın amacı, kapsamı, örneklemi, araştırmanın sınırlılıkları, veri analizi ve elde edilen sonuçlara yer verilmiş, araştırmadan elde edilen sonuçlar; demografik analizler, iş tatminine ilişkin analizler, örgütsel bağlılığa ilişkin analizler ve iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerine etkisine ilişkin analizler olarak ayrı ayrı incelenmiş ve bütün bu incelemelerden sonra sonuçların değerlendirilmesine yer verilmiştir.
1. Araştırmanın Amacı
Bu çalışmanın temel amacının çalışan devir hızı yüksek olan hızlı yemek sektörü işletmelerinde çalışan ve müşteri ile son teması kuran servis elemanlarının iş tatmini ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi ortaya koymak olduğu, araştırmada, iş tatmininin belirleyicileri ile örgütsel bağlılığın belirleyicileri arasında varsa, ilişkiler ve yönlerinin tespit edilmeye çalışıldığı belirtilmiştir.
2.Araştırmanın Kapsamı
Bütün hızlı yemek sektörü işletmelerinin web sitelerine girilerek restoran sayılarının öğrenildiği ve 208 restoranı ile en çok restoran sahip markanın Burger King olduğunun öğrenildiği, sektör genellemesi yapabilmek için en yaygın restoran zincirinin seçildiği ve araştırmanın Burger King’de yapılmasına karar verildiği ifade edilmiştir.
3.Araştırmanın Sınırlılıkları
Araştırmanın tek bir hızlı yemek sektörü firmasında yapıldığından çerçevesi geniş olmadığı, çıkan sonuçların bu örgüte özel olabileceği ve genelleme yapılırken bu faktörün göz önüne alınması gerektiği vurgulanmıştır.
4.Araştırmanın Varsayımı
Bu araştırmanın varsayımları;
H0: İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerine etkisi vardır.
H1: İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerine etkisi yoktur.
Araştırmanın Yöntemi ve Araştırma
1.Örneklem
Araştırmanın Türkiye’de faaliyet gösteren hızlı yemek sektörü işletmelerinden 208 restoranı ile pazarda en büyük paya sahip Burger King firmasında yapıldığı, sektör genellemesi yapabilmek için en yaygın işletme seçildiği, müşteri ile direk temas kuran çalışanlar olduğundan yönetim kadrosunun çalışmaya dahil edilmediği, anılan firmanın Türkiye’de yaklaşık toplam 4000 restoran çalışanı olduğu ve ana kütleyi temsil gücüne sahip 260 adet anket çalışmasının tesadüfî örneklem yoluyla yapıldığı ve çalışmada kullanılan anket sayısı 215 olduğu belirtilmiştir.
2.Ölçüm Aleti
Araştırmada ölçüm aleti olarak anket kullanılmış, çalışmada iş tatminini detaylı olarak inceleyebilmek için 20 sorudan oluşan Minnesota Tatmin Ölçeği, örgütsel bağlılığı ölçmek amacıyla 18 soruluk Allen ve Meyer’in örgütsel bağlılık ölçeği kullanıldığı belirtilmiştir.
3.Puanlama
Anketin ilk kısmında bulunan veriler kodlanarak frekans dağılımına tabi tutulduğu, anketin 2.kısmında toplam 20 adet soru için "hiç memnun değilim" den "çok memnunum" a kadar uzanan 6'lı ölçek kullanıldığı, anketin 3.kısmında bulunan 18 sorunun ise "kesinlikle katılmıyorum" dan "tamamen katılıyorum" a kadar uzanan 6'lı ölçek ile değerlendirildiği belirtilmiştir.
4.Veri Analizi
Araştırma sonucu elde edilen cevaplar SPSS 14.0 paket programına veri olarak girildikten sonra aynı program üzerinde analiz edilmiş ve analiz sonuçlarına göre yorumlar yapılmış, anketin birinci kısmında bulunan demografik değişkenlere ilişkin veriler frekans dağılımına tabi tutulmuş ve anlamlı görülen bazı değerler cross-tab araştırması içerisinde karşılaştırmalı olarak sunulmuş, anketin ikinci ve üçüncü bölümleri ise öncelikle kendi içlerinde güvenirlilik analizine tabi tutulmuş, daha sonra faktör analizi, "T test", "ANOVA (tek yönlü varyans analizi)" gibi analizler yapılarak anlamlılıkları incelenmiş, dördüncü bölümde ise iki ölçek arasındaki ilişkiyi görmek için korelasyon ve regresyon analizi ile test edilmiş ve anlamlılık düzeylerinin 0,05 olarak kabul edildiği belirtilmiştir.
Araştırma Bulguları
1. Demografik Değişkenlere İlişkin Analizler
Çalışanları tanımaya yönelik olarak sorulan birinci bölümdeki demografik sorular frekans dağılımına tabi tutulmuştur. Bunlar, çalışanların cinsiyet, yaş, medeni durum, medeni durumlarına göre cinsiyet, eğitim, cinsiyetlerine göre eğitim, işletmede çalışma süreleri, işyerlerindeki pozisyonlarına ilişkin dağılımlardır.
2. İş Tatmini İle İlgili Analizler
Bunlar, güvenilirlik, iş tatmini faktör analizi, iş tatminin demografik değişkenlerle ilişkilendirilmesidir.
3.Örgütsel Bağlılık İle İlgili Analizler
Bunlar, örgütsel bağlılık ölçeği güvenilirlik analizi, örgütsel bağlılık ölçeği faktör analizi, örgütsel bağlılığın demografik değişkenlerle ilişkilendirilmesidir.
4. İş Tatmini ile Örgütsel Bağlılık Ölçekleri Arasındaki İlişkiler
Araştırmadan elde edilen veriler ışığında oluşturulan modelin geçerliliğini belirleme amacıyla analizler yapılmış, bu analizlerde iş tatmini bağımsız değişken, örgütsel bağlılık ise bağımlı değişken olarak ele alınmış, bağımsız değişken olarak ele alınan iş tatmini faktörlerinin ( bunlar; iç tatmin 1 (kendini gerçekleştirme), iç tatmin 2 (isten tatmin), dış tatmin 1 (işyerinden tatmin) ve dış tatmin 2 (uygulamalardan tatmin) faktörleri) bağımlı değişken olarak ele alınan örgütsel bağlılık faktörleri olan Duygusal Bağlılık, Menfaat Bağlılığı ve Zorunluluk Bağlılığı ile arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla regresyon analizi yapılmış, yapılan regresyon analizi sonucunda iş tatmini faktörlerinin örgütsel bağlılık faktörleri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığının gözlendiği belirtilmiştir.
5. İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Faktörleri Arasında Korelasyon
Analizi
Faktörler arası ilişkinin gücünü görmek amacıyla bir de korelasyon analizi yapıldığı ve korelasyon analizi sonucunda da iş tatmini faktörleri ile örgütsel bağlılık faktörleri arasında ilişkinin çok zayıf bulunduğu yani anlamlı bir ilişkiye rastlanılmadığı belirtilmiştir.
Yapılan analizler neticesinde hızlı yemek sektöründe iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerinde etkisi olmadığı sonucuna varıldığı ifade edilmiştir.
SONUÇ
Bu çalışmanın işgücü devir hızı yüksek olan hızlı yemek sektöründe iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeylerini araştırmak ve bu iki kavramın bu sektörde birbiriyle ilişkisini incelemek amacıyla hazırlandığı belirtilerek, araştırmanın değişkenleri olan iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasında ilişki olup olmadığına dair analizler yapılmış ve aralarındaki ilişki incelenerek, kurulan modele göre iş tatmini bağımsız değişken örgütsel bağlılık bağımlı değişken olarak ele alınmıştır.
İş tatmin boyutları olarak bulunan dört faktörün örgütsel bağlılık boyutları olarak bulunan üç faktöre etkisi tek tek incelenmiştir.
İlk olarak iş tatmin faktörlerinin örgütsel bağlılık faktörlerinden duygusal bağlılık faktörü üzerinde etkisi incelenerek, toplamda iş tatmin faktörlerinin duygusal bağlılığı açıklama yüzdesi %10,4 olarak bulunmuş, bunun da literatürde en az %50-60 arası olması gereken açıklayıcılık yüzdesinin çok altında olması dolayısıyla, iş tatmin faktörlerinin duygusal bağlılık ile arasında herhangi bir ilişki yoktur sonucuna ulaşıldığı belirtilmiştir.
Daha sonra iş tatmin faktörleri ile örgütsel bağlılık faktörlerinden menfaat bağlılığı faktörü arasındaki ilişki incelenmiş, iş tatmininin menfaat bağlılığını toplam açıklama yüzdesinin % 6 olduğu (p değeri p<0,05 olduğundan), dolayısıyla iş tatmininin menfaat bağlılığı üzerinde etkisi yoktur sonucuna ulaşıldığı, son olarak iş tatmin boyutlarının örgütsel bağlık faktörlerinden Zorunluluk Bağlılığı üzerinde etkisine bakılmış ve burada tatmin boyutlarının hiç birinin p değeri 0,05 altında olmadığı için Zorunluluk Bağlılığı ile ilişkisi olmadığı sonucunun ortaya çıktığı belirtilmiştir.
Sonuç olarak hipotezinin reddedildiği ve hızlı yemek sektöründe iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerinde etkisi yoktur, sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir
ÖNERİLER
Yöneticilerin yapması gerekenin; çalışanların iş tatminlerini artırıcı birinci faktör olan kendini gerçekleştirme faktörünün içerdiği unsurları geliştirmek için çaba göstermeleri ve kişilere inisiyatif verme, kendi yöntemlerini kullanmalarına izin verme gibi olguları artırmalarının söylenebileceği ifade edilmiştir.
Örgütsel bağlılıkta ise çalışanların en çok Duygusal Bağlılık gösterdiği bu anlamda fikirlerini sorma, kararlara onları da dahil etme gibi uygulamaların artırılması çalışanın bağlılığını da artıracağı ayrıca yöneticinin, kurum kültürünü yeni giren her bir çalışana aşılanması, çalışana önemli olduğunu hissettirmesi, kendini ailenin parçası olarak görmesini sağlaması, işinde sadece standartları uygulayandan çok ona değer katan kişi olarak hissettirmesi halinde çalışanın kuruma güveni ve böylece örgütsel bağlılığı da bu ölçüde daha fazla olacağı ifade edilmiştir.
Çalışmanın kısıdının tek bir hızlı yemek sektörü isletmesinde yapılması olduğu, genelleme yapılırken göz önüne alınması gerektiği, ayrıca bundan sonraki çalışmalar için araştırmacılara örneklemi daha büyüterek sonuçları araştırmaları ve hızlı yemek sektöründe iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi bu denli farklılık yaratacak kadar etkileyen faktörleri daha ayrıntılı şekilde incelemelerinin tavsiye edildiği ve bundan sonraki çalışmalarda Anadolu bölgelerinin daha fazla örnekleme katılmasının faydalı olacağı belirtilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder